تفاوت اندازه زمین فوتبال، مینی فوتبال و فوتسال
زمین فوتبال اصطلاحاً استاندارد، همان زمین های چمنی هست که مسابقات و رقابت های تیم های ملّی و باشگاهی در سطح داخلی، منطقه ای، قاره ای و بین المللی در آن برگزار می شود. رقابت هایی همچون، جام جهانی، جام بین قاره ای، لیگ قهرمانان قاره ای و… مشخصات چمن طبیعی و یا مصنوعی مناسب برگزاری مسابقات فوتبال، توسط شاخصه های متعددی تشریح شده از جمله مسافت حرکت توپ، سرعت حرکت توپ، میزان انحراف توپ از مسیر مستقیم، میزان لغزش پای بازیکنان، میزان مقاومت در مقابل حرکات چرخشی پا، میزان جهش توپ، میزان دمای سطح و…
بسیاری از مردم فوتبال دوست، مسابقات فوتبال را از طریق تلویزیون و یا حضور در ورزشگاه ها پیگیری و تماشا می کنند. ولی اکثر قریب به اتفاق فوتبال دوستان، به ندرت درباره اندازه های استاندارد این زمین می اندیشند.
احتمالا شما هم تاکنون درباره ابعاد و مساحت زمین فوتبال با دوستان خود بحث کرده اید؛ نکته جالب اینجاست که اگر این اندازه ها را از افراد مختلف بپرسید، پاسخ های بسیار گوناگون و متفاوتی را خواهید شنید.
اندازه ها و مساحت هایی که گاهی اوقات بسیار دور از یکدیگر بوده و منطقی به نظر نمی رسند. ولی احتمالا غافلگیر خواهید شد اگر به شما بگوییم ابعاد و مساحت هایی که تا به حال شنیده اید، همگی درست هستند. زیرا اصلا هیچ قانون قطعی و الزام آور درباره اندازه دقیق زمین فوتبال وجود ندارد.
اگر شما هم جزو کسانی هستید که در مورد ابعاد زمین فوتبال استاندارد، مینی فوتبال و فوتسال، همیشه دچار اشتباه و سردرگمی بوده اید، به شما پیشنهاد می کنیم این مطلب را بخوانید.
زمین فوتبال
زمین فوتبال اصطلاحاً استاندارد، همان زمین های چمنی هست که مسابقات و رقابت های تیم های ملّی و باشگاهی در سطح داخلی، منطقه ای، قاره ای و بین المللی در آن برگزار می شود. رقابت هایی همچون، جام جهانی، جام بین قاره ای، لیگ قهرمانان قاره ای و…
فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) همچون دیگر فدراسیون های جهانی رشته های ورزشی دیگر، اساس نامه و شیوه نامه هایی دارد که هر چند سال یک بار آنها را مورد بازنگری و مشورت اعضا قرار داده و دچار اصلاحات و تغییراتی می نماید.
فیفا پروژه ای جامع و مدوّن به نام “برنامه کیفیت فیفا برای چمن فوتبال” را راه اندازی کرده که آخرین نسخه (تا هنگام نگارش این مطلب در آذر ماه سال ۱۳۹۹) “کتاب راهنمای الزامات” را در ماه اکتبر ۲۰۱۵ برابر با آبان ماه سال ۱۳۹۴ منتشر کرده. این نسخه در اسفند ماه سال ۱۳۹۸ به روز رسانی شده و در سایت اینترنتی رسمی فیفا، در دسترس همگان قرار دارد.
تمامی قوانین، مقررات، ضوابط و دستور العمل های مربوط به ورزش فوتبال، در این شیوه نامه ها درج شده و در اختیار فدراسیون های کشورهای عضو سازمان قرار می گیرد.
فدراسیون های ملّی نیز موظّف و مکلّف به رعایت این ابلاغیه ها هستند و نمی توانند از آنها تخطّی نمایند. یکی از مباحث مطرح و مورد اشاره در این شیوه نامه ها، ویژگی ها و نیازمندی های فنّی در مورد زمین چمن فوتبال می باشد.
تمامی شاخصه ها از قبیل ابعاد طولی و عرضی، مساحت، اندازه حاشیه زمین و محوطه فنّی، شیوه خط کشی، اندازه دروازه، نوع چمن و… در این شیوه نامه ها به روشنی مشخص شده است.
بررسی دقیق زمین چمن مصنوعی فوتبال توسط ابزار دقیق فیفا
مشخصات چمن طبیعی و یا مصنوعی مناسب برگزاری مسابقات فوتبال، توسط شاخصه های متعددی تشریح شده از جمله مسافت حرکت توپ، سرعت حرکت توپ، میزان انحراف توپ از مسیر مستقیم، میزان لغزش پای بازیکنان، میزان مقاومت در مقابل حرکات چرخشی پا، میزان جهش توپ، میزان دمای سطح و…
تاریخچه ابعاد زمین فوتبال
تمامی اندازه های مورد استفاده در ورزش فوتبال، در آغاز بر پایه دستگاه امپراتوری یا واحد اندازه گیری بریتانیایی بوده است. دلیلش هم کاملا روشن است. زیرا بریتانیا، خاستگاه ورزش فوتبال بوده و تمامی قوانین این رشته ورزشی، در آنجا تنظیم و پایه گذاری شده است.
به همین دلیل، تمامی ابعاد و اندازه ها بر اساس سامانه ایمپریال بیان می شد و کشورهایی که از سیستم متریک استفاده می کردند، معادل و برابر آن اعداد را در نظر می گرفتند.
ولی در سال ۱۹۹۷ فیفا تصمیم گرفت تا تمامی یکاهای اندازه گیری در ورزش فوتبال را به سیستم متریک تغییر دهد. جالب است بدانید که بسیاری از این اندازه ها، از سال ۱۸۶۳ میلادی تاکنون هیچ تغییری نکرده است.
ابعاد زمین فوتبال
فیفا دو نوع دسته بندی را برای اندازه زمین های فوتبال ارائه نموده که در بند ششم کتاب راهنمای الزامات به آن اشاره می کند.
کیفیت فیفا
مسابقات بین المللی (حرفه ای)
نوع رده بندی
درازا (m)
پهنا (m)
کمینه
بیشینه
کمینه
بیشینه
کیفیت فیفا
۹۰
۱۲۰
۴۵
۹۰
مسابقات بین المللی
(کیفیت حرفه ای)
۱۰۰
۱۱۰
۶۴
۷۵
جدول اندازه های زمین فوتبال با تفکیک طول و عرض
نوع رده بندی
ابعاد (m)
کمینه
بیشینه
کیفیت فیفا
۹۰*۴۵
۱۲۰*۹۰
مسابقات بین المللی
(کیفیت حرفه ای)
۱۰۰*۶۴
۱۱۰*۷۵
جدول اندازه های زمین فوتبال به شکل یکپارچه
نوع رده بندی
نسبت طول به عرض
کمینه
بیشینه
کیفیت فیفا
۲
۱٫۳۳۳۳
مسابقات بین المللی
(کیفیت حرفه ای)
۱٫۵۶۲۵
۱٫۴۶۶۶
جدول تناسب اندازه طول به عرض زمین فوتبال
نوع رده بندی
مساحت (m²)
کمینه
بیشینه
کیفیت فیفا
۴۰۵۰
۱۰۸۰۰
مسابقات بین المللی
(کیفیت حرفه ای)
۶۴۰۰
۸۲۵۰
جدول اندازه زمین فوتبال بر اساس مساحت
در استاندارد کیفیت فیفا، حداقل اندازه زمین باید ۴۵*۹۰ متر و حداکثر به اندازه ۱۲۰*۹۰ متر باشد و همه ابعاد حدفاصل این دو مقدار. در استاندارد مسابقات بین المللی، حداقل اندازه زمین باید ۶۴*۱۰۰ متر و حداکثر ۱۱۰* ۷۵ متر باشد و همه ابعاد در حدفاصل این بازه.
اندازه استاندارد بخش های مختلف زمین فوتبال
مساحت زمین در استاندارد فیفا حداقل ۴۰۵۰ مترمربع و حداکثر ۱۰۸۰۰ مترمربع می باشد و در مسابقات بین المللی، حداقل ۶۴۰۰ و حداکثر ۸۲۵۰ مترمربع باید باشد.
بسیاری از زمین های فوتبال مشهور جهان دارای اندازه ۱۰۵ در ۶۸ متر هستند که معادل ۷۱۴۰ متر مربع می شود. بسیاری از زمین های فوتبال در بریتانیا نیز ابعاد ۱۰۳*۶۷ و یا ۱۰۱*۶۸ دارند که برابر با ۶۸۶۸ تا ۶۹۰۱ متر مربع است.
بر اساس قوانین لیگ فوتبال اتحادیه آلمان یا بوندِسلیگا، ابعاد زمین باید به اندازه طولی ۱۰۰ تا ۱۳۰ یارد و عرض ۵۰ تا ۱۰۰ یارد باشد؛ البته در بخش دیگری از این قوانین، ابعاد زمین به طور مشخصی اعلام شده که معادل طول ۱۱۵ یارد یا ۱۰۵ متر و همچنین عرض ۷۴ یارد یا ۶۸ متر می باشد.
ولی این اندازه ها نباید از طول ۱۱۰ یارد یا ۱۰۰ متر و عرض ۷۰ یارد یا ۶۴ متر، کمتر باشد که این مورد، دقیقا با استاندارد فیفا برای مسابقات بین المللی یکسان است. همچنین اندازه کلی زمین چمن باید در حدود ۱۲۵*۸۵ متر باشد و نباید از ابعاد ۱۲۰*۸۰ متر کمتر باشد. خط سفید پیرامونی زمین هم باید با انتهای بخش چمن پوش، حداقل ۱٫۵ متر فاصله داشته باشد.
شاید از خود بپرسید که چرا فدراسیون جهانی فوتبال، یک اندازه قطعی و الزامی را برای زمین فوتبال اعلام نمی کند. این مساله به این دلیل است که بسیاری از کشورهای فقیر و کمتر توسعه یافته جهان، زمین کافی و امکانات لازم برای ساخت و بهره برداری از زمین های استاندارد و پیشرفته را ندارند و به همین علت، فیفا در این باره سخت گیری نمی کند.
ولی حتی اگر اندازه طول و عرض زمین فوتبال برابر با ابعاد اعلام شده از سوی فیفا نباشد، همواره توصیه می شود تا تناسب اضلاع زمین، مشابه با تناسب فیفا رعایت شود.
به عنوان مثال، حداقل ابعاد قابل پذیرش از سوی فیفا برای زمین فوتبال، معادل ۹۰*۴۵ متر است. یعنی اگر اندازه طول و عرض زمین از این مقدار کمتر باشد، در رده فوتبال قرا نگرفته و به عنوان زمین مینی فوتبال محسوب می شود.
نکته بسیار مهم این است که حتی اگر نسبت اندازه طول به عرض رعایت نشود، شکل کلّی زمین نباید بیش از حد دراز و باریک و یا برعکس آن، کوتاه و پهن باشد. زیرا این مساله باعث کاهش کیفیت فنّی و زیبایی بازی خواهد شد.
ابعاد محوطه‌ی جریمه و دروازه نیز هیچ ارتباطی با ابعاد زمین نداشته و در همه حال باید با اندازه ثابت و استاندارد نصب شود.
زمین مینی فوتبال
مینی فوتبال، یکی از رشته های ورزشی زیرشاخه فوتبال است که در اَشکال مختلفی انجام می شود. تعداد بازیکنان هر تیم در این رشته ورزشی ۵، ۶، ۷ و یا ۸ نفر متغیر می باشد. این ورزش با نام های دیگری همچون فوتبال سریع، فوتبال سرپوشیده و فوتبال ۶ نفره نیز شناخته می شود.
این ورزش مشخصا بر روی چمن مصنوعی انجام می شود. زمین مینی فوتبال هم می تواند در محیط سرپوشیده و مسقف درون سالن برگزار شود و هم در فضای آزاد.
سایت رسمی فدراسیون جهانی مینی فوتبال، ابعاد زمین را در کوچک ترین حالت معادل ۲۶*۴۶ متر یعنی مساحت ۱۱۹۶ مترمربع و در بزرگ ترین حالت معادل ۵۰*۳۰ متر یعنی مساحت ۱۵۰۰ متر مربع می باشد.
سایت رسمی فدراسیون اروپایی مینی فوتبال هم ابعادی بسیار مشابه را معرفی کرده؛ در کوچک ترین حالت معادل ۲۴*۴۴ متر یعنی مساحت ۱۰۵۶ مترمربع و در بزرگ ترین حالت معادل ۵۰*۳۰ متر یعنی مساحت ۱۵۰۰ متر مربع می باشد.
اندازه استاندارد بخش های مختلف زمین مینی فوتبال
در آمریکای شمالی، زمین مینی فوتبال اندازه ای مشابه با زمین هاکی روی یخ داشته و معمولاً به اندازه ۲۰۰*۸۵ یارد معادل ۶۱*۲۶ متر می باشد که مساحتی در حدود ۱۵۸۶ مترمربع را در بر می گیرد.
در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز، زمین های مینی فوتبال در ابعاد ۱۰*۱۵ معادل ۱۵۰ مترمربع، ۱۳*۲۰ معادل ۲۶۰ مترمربع، ۱۵*۳۰ معادل ۴۵۰ مترمربع و نهایتاً ۲۰*۴۰ معادل ۸۰۰ متر مربع احداث می شود که برای بازی رده های سنی مختلف نونهالان و نوجوانان اختصاص داده می شود.
همان طور که مشخص است، بزرگ ترین مساحت زمین رشته مینی فوتبال ۱۵۰۰ مترمربع است و کوچک ترین مساحت زمین فوتبال استاندارد ۴۰۵۰ مترمربع؛ یعنی حد فاصل این دو مقدار، هیچ گونه زمینی از سوی فیفا تایید و معرفی نشده است، ولی با این حال، مواردی فراوانی می بینیم که در گوشه و کنار کشور و حتی در نقاط دیگر جهان، زمین های فوتبال با ابعاد کاملا غیر استاندارد و نا متعارف احداث و استفاده می شوند.
زمین های کوچک تر یا بزرگ تر از مینی فوتبال
علاوه بر مینی فوتبال استاندارد، اَشکال گوناگون دیگری از فوتبال در کشورهای مختلف جهان برگزار می شود که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
زمین فوتبال ۲ نفره دارای ابعاد ۹٫۸*۴٫۸ یا ۱۰*۵ متر است که مساحت حدود ۵۰ مترمربع را شامل می شود.
زمین فوتبال ۳ نفره دارای ابعاد ۳۶٫۵*۲۷٫۴ متر است که مساحتی برابر با ۱۰۰۰ مترمربع را پوشش می دهد.
بعضی از زمین های فوتبال ۷ نفره نیز دارای طول ۵۰ تا ۶۵ یارد معادل ۴۵٫۷۲ تا ۵۹٫۴ متر و عرض ۲۵ تا ۵۰ یارد معادل ۲۲٫۸۶ تا ۴۵٫۷۲ متر است.
این زمین معمولا با ابعاد ۲۲*۴۵ معادل ۹۹۰ مترمربع و یا ۴۵*۶۰ معادل ۲۷۰۰ مترمربع احداث می شود.
مقایسه زمین مینی فوتبال (۵ و ۷ نفره) با زمین فوتبال استاندارد
بسیاری از این زمین ها را می توان در مدرسه، دانشگاه، ویلا، مجتمع مسکونی، زمین های بازی محلات و… مشاهده نمود. در سال های اخیر، ایجاد زمین زمین چمصنوعی به منظور ورزش و بازی دانش آموزان در مدرسه، محبوبیت فراوانی یافته و مدیران و مسئولان اجرایی، در احداث این زمین ها با یکدیگر رقابت می کنند.
زمین فوتسال
فوتسال، فوتبال سالنی یا فوتبال داخل سالن، رشته ایست که در هر تیم ۵ بازیکن وجود دارد و به صورت انحصاری بر روی زمین با پوشش سخت و استادیوم های سرپوشیده انجام می شود. پوششی از جنس چوب، فرآورده های چوبی مصنوعی، کفپوش های پلیمری و…
همان گونه که ملاحظه می فرمایید، رشته فوتسال فقط و فقط بر روی سطوح سخت انجام می شود و به هیچ عنوان از چمن مصنوعی برای مفروش کردن زمین این رشته استفاده نمی شود. متاسفانه بسیاری از مردم در کشور ما، نام فوتسال را به جای مینی فوتبال به کار می برند که این کار کاملاً اشتباه است.
بر اساس ضوابط فیفا، ابعاد زمین در این رشته ورزشی به این شرح است:
برای مسابقات داخل کشوری، حداقل ۲۵*۱۶ متر معادل مساحت ۴۰۰ مترمربع و حداکثر ۴۲*۲۵ متر معادل مساحت ۱۰۵۰ مترمربع می باشد.
برای مسابقات بین المللی، حداقل ۳۸*۲۰ متر معادل مساحت ۷۶۰ مترمربع و حداکثر ۴۲*۲۵ معادل مساحت ۱۰۵۰ مترمربع می باشد.
اندازه استاندارد بخش های مختلف زمین فوتسال
یعنی مساحت بزرگ ترین زمین رشته فوتسال، تقریبا برابر است با کوچک ترین زمین رشته مینی فوتبال است.
علاوه بر ابعاد مورد تایید فیفا، اندازه های دیگری نیز برای بازی گروه های سنی نونهالان و نوجوانان استفاده می شود؛ از قبیل ۱۸*۱۱ معادل مساحت ۱۹۸ مترمربع، ۲۰*۱۲ معادل مساحت ۲۴۰ مترمربع، ۳۰*۱۵ معادل مساحت ۴۵۰ مترمربع، ۳۸*۱۸ معادل ۶۸۴ مترمربع، ۴۰*۲۰ معادل مساحت ۸۰۰ مترمربع و ۴۲*۲۲ معادل مساحت ۹۲۴ مترمربع.
با توجه به توضیحات ارائه شده، اکنون می دانید که تنوّع اندازه و مساحت زمین های فوتبال در انواع و اقسام رشته های این ورزش محبوب، به قدری فراوان است که اشتباه میان آنها یک پدیده کاملاً طبیعی محسوب می شود.
زمین فوتسال و زمین فوتبال در کنار یکدیگر
علت محبوبیت رشته مینی فوتبال
عدم دسترسی به زمین بزرگ و بودجه لازم
همان طور که ملاحظه فرمودید، احداث یک زمین چمن فوتبال استاندارد، به مساحت زیادی احتیاج دارد؛ زمینی که در بسیاری از موارد فراهم نیست و اگر هم در دسترس باشد، هزینه مالی ایجاد آن بسیار بالا خواهد بود.
ولی در بسیاری از مناطق و محله های شهری و روستایی، زمین مورد نیاز برای راه اندازی یک زمین مینی فوتبال و یا زمین های کوچک تر از آن وجود دارد.
یک فضای کوچک به اندازه ۲۵*۱۵ متر، چیزیست که در بسیاری از مدارس، دانشگاه ها، مراکز آموزشی و تربیتی، محله های شهری و… به سادگی فراهم می شود. مساحت ۳۷۵ مترمربعی این زمین، تقریبا با زمین های مینی فوتبال مرسوم و مورد استفاده در جهان برابر است.
یک زمین مینی فوتبال احداث شده توسط شهرداری
عدم نیاز به زهکش آب
یکی دیگر از علل محبوبیت و رشد فراگیر زمین های چمن مینی فوتبال، سهولت آنها در ساخت و اجرا می باشد. همان طور که در فرصت های پیشین توضیح دادیم، مدیریت آب باران بر روی زمین چمن مصنوعی فوتبال، موضوعی بسیار مهم است.
انباشت آب باران بر روی چمن فوتبال
زمین چمن مصنوعی فوتبال باید توانایی خروج و تخلیه آب را داشته باشد تا زمین دچار انباشت آب نشود. باقی ماندن و جمع شدن آب بر روی زمین چمن، کیفیت بازی و روند مسابقه را به شدت تحت تاثیر قرار داده و از جذابیت آن می کاهد؛ حتی این پدیده زیان بار، گاهی اوقات ممکن است باعث تغییر نتیجه بازی شود.
به همین علت است که برای ایجاد زهکش در زمین چمن فوتبال، اقدام به زیرسازی بسیار پیچیده و تخصصی می شود. این نوع بسترسازی به زمان، توان مالی، ماشین آلات و نیروی انسانی ماهر نیازمند است. عواملی که در بسیاری اوقات فراهم نمی باشد.
اما زمین های چمن مینی فوتبال به دلیل مساحت کوچک، هیچ نیازی به بستر با توانایی زهکش عمودی آب ندارند. در زمین مینی فوتبال می توان چمن مصنوعی را بر روی یک سطح سخت و غیر قابل نفوذ همچون بتون و آسفالت نصب نمود.
البته در این سطوح سخت باید شیب مناسبی در حدود ۱ درصد و حتی کمتر، از مرکز به دو ضلع طولی زمین ایجاد شود. آب باران بر روی شیب زمین حرکت نموده و به حاشیه بیرونی زمین هدایت می شود.
چمن مصنوعی مینی فوتبال
بسیاری از مشتریان از ما سوال می پرسند که شباهت ها و تفاوت های چمن مصنوعی فوتبال استاندارد با مینی فوتبال چیست.
جالب است بدانید که تقریبا هیچ تفاوتی میان آنها وجود ندارد. در هر دو رشته ورزشی، هم از چمن مصنوعی نسل سوم استفاده می شود که به مواد پر کننده نیاز دارد و هم از چمن مصنوعی نسل چهارم که بی نیاز از مواد پرکننده است.
ولی به طور کلّی، برای زمین فوتبال استاندارد، از انواع چمن مصنوعی مرغوب تر با مقاومت بالاتری استفاده می شود. ارتفاع الیاف این مدل ها معمولا ۶۰ میلی متر است و بر روی پوشش های نرم و جاذب ضربه نصب می شود.
اما برای زمین مینی فوتبال می توان از انواع معمولی چمن مصنوعی با ارتفاع الیاف ۴۰ تا ۵۰ میلی متر و نصب بر روی پوشش ژئوتکستایل استفاده نمود.
چمن مصنوعی مینی فوتبال
در مواردی نیز از چمن مصنوعی چند منظوره برای مفروش کردن زمین مینی فوتبال استفاده می شود. این محصولات هم با الیاف تک رشته و هم الیاف نوار چاکدار ساخته می شود. وزن این نخ ها سنگین بوده و بسیار مقاوم هستند. این محصولات گاهی اوقات با الیاف راست، گاهی الیاف مجعّد و در مواردی نیز از ترکیب هر دو نوع نخ ساخته می شوند.
انواع ساخت داخل کشور همگی نسل سومی هستند که به شن سیلیس نیاز دارند ولی هیچ نیازی به استفاده از گرانول لاستیک در آنها وجود ندارد. اما بسیاری از مدل های چمن مصنوعی چند منظوره موجود در خارج از کشور، به نسل چهارم تعلق داشته و بی نیاز از هر گونه مواد پرکننده هستند.
نصب چمن های مصنوعی چند منظوره در مصارف نیمه حرفه ای همچون مدرسه، منزل مسکونی، ادارات دولتی و… هزینه های ایجاد و نگهداری زمین فوتبال را به طرز چشمگیری کاهش می دهد.
مقالات مرتبط:
